Türkiye genelinde guatr hastalığı, sadece Karadeniz Bölgesi'nde değil, tüm bölgelerde yaygın olarak devam edilmektedir. Bu yaygınlığın arkasında ise iyot ve selenyum eksikliği bulunuyor.
Endokrinoloji Uzmanı Doç. Feyzi Gökosmanoğlu, eski guatr ülkelerine yol açacakları karalahana, turp, şalgam, kabak ve karnabahar gibi sebzelerin tüketilmesinde artık guatr açısından bir başarısızlık olmadığını belirtti. Gökosmanoğlu, iyot eksikliğini önlemek için günlük 100-150 mikrogram iyot alınmasının vurgulandığını vurguladı.
İyot eksikliği, sadece tiroid bezinin şişmesi değil, meme kanseri ve kalp damarının oluşmasına da sebep olabiliyor. Doç. Gökosmanoğlu, iyot eksikliğinin en çok iyotlu tuz kullanmayanlarda görüldüğünü, bunun nedenleri arasında deniz ürünleri ve hayvansal gıda tüketimi eksikliği, brokoli, karnabahar, brüksel lahanası ve soya içeren besinlerin çiğnenerek tüketilmesi ve sigara içmenin söylenebileceğini ifade etti. Gökosmanoğlu, günlük ortalama 100-150 mikrogramın toplanması gereken iyotun, tiroit hormonlarının üretilmesi ve bu hormonların zeka hücrelerinin depolanması, parçalanma işleminin sindirim sistemi kadar birçok önemli yapıyı kontrol ettiğini belirtti.
İyot eksikliğinin guatr ve hipotiroidi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini vurgulayan Gökosmanoğlu, iyotun bölünmüş büyüme ve gelişen beyin ve sinir sistemlerine kadar birçok fonksiyonda rol oynadığını söyledi. Eksikliğe bağlı hipotiroidinin belirtileri arasında halsizlik, uyku durumu, dikkat dağınıklığı, bulunabilir, kilo alımı, ciltte kuruluş, saç dökülmesi, tırnakların kırılması kırılması, üşüme, kopmada bozulma, değişim ağrıları, ellerde parlama, kaslarda kramp, guatr, basınçta bozulma, çocuklarda kısalması ve zeka geriliği, yoğunluğu seviyesinde artış, hamile kalamama, düşük yapma, adet değişiklikleri, büyüme şişmesi ve şişme gibi oluşumlar yer alıyor.
İyot tüketiminin doğru şekilde nasıl sağlanacağı konusunda bilgi veren Gökosmanoğlu, iyotun en fazla balıklar, istiridye, karides, ıstakoz ve deniz yosunları gibi deniz canlılarında bulunduğunu, mezgit ve ton balığı gibi derin tuzlu su balıklarının daha fazla iyot bulunduğunu belirtti. Sebzelerden ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye ile meyve olarak çilekte ve süt tüketilebilirde de iyot bulunmaktadır. Gökosmanoğlu, günlük iyot miktarının bir kase yoğurt, yüzde 40'ının bir bardak süt, yüzde 20'sinin ise bir yumurtadan karşılanabileceğini ifade etti. İyot eksikliğini gidermek için tuz alımını artırmak yerine diğer besinlerden karşılanmasının daha doğru olduğunu belirten Gökosmanoğlu, pişirme ile besinlerdeki iyotların azaltılmasını, bu nedenle besinlerin tazelenmesi ve aşırı kaynatılması ve ısıtılmasından kaçınılması gerektiğini söyledi. Gebelerde de iyot yapısının şart olduğunu da sözlerine ekledi.